نفت خام برنت بلافاصله پس از اقدام حماس علیه رژیم صهیونیستی در اکتبر سال گذشته تا درصد افزایش یافت، از آن زمان تاکنون شاهد نوسانات بسیاری در بازار جهانی نفت هستیم، نکته قابل‌تأمل آنکه برخی از فعالان بازار انرژی باور دارند که تحولات بازار جهانی نفت همیشه عامل افزایش تنش در خاورمیانه بوده است کارشناسان […]
نفت خام برنت بلافاصله پس از اقدام حماس علیه رژیم صهیونیستی در اکتبر سال گذشته تا درصد افزایش یافت، از آن زمان تاکنون شاهد نوسانات بسیاری در بازار جهانی نفت هستیم، نکته قابل‌تأمل آنکه برخی از فعالان بازار انرژی باور دارند که تحولات بازار جهانی نفت همیشه عامل افزایش تنش در خاورمیانه بوده است کارشناسان حوزه انرژی متفق‌القول باور دارند بروز هرگونه تحول جدید یا حتی تشدید محتمل تنش‌ها، می‌تواند بر پویایی بازار انرژی و قیمت جهانی نفت، تأثیر مستقیم داشته باشد، در شرایط کنونی و طبق اعلام منابع رسمی، در ذخایر استراتژیک ایالات‌متحده، نفت به اندازه کافی وجود ندارد، چنانچه قیمت جهانی نفت به‌طور ناگهانی جهش کرده و بالا بماند، این امر در تئوری و روی کاغذ، می‌تواندبه تعدیل‌بیشتر سطح ذخایراستراتژیک نفت آمریکا دامن بزند، واقعیت این است که ذخایر نسبتاً خالی، دستاورد قابل‌اتکایی برای دولت ایالات‌متحده ندارد بر اساس آخرین داده‌های موجود، سطح ذخایر استراتژیک این کشور تا ۱۹ آوریل ۲۰۲۴، برابر با ۳۶۵ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت خام بوده است این رقم در چند ماه گذشته افزایش تدریجی را تجربه کرده بود، سطح ذخایر استراتژیک ایالات‌متحده از ۵۹۳ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در پایان سال ۲۰۲۱ تا حد چشمگیری کاهش داشته و تقریبا به نیمی از رکورد ۷۲۶ میلیون بشکه‌ای (از اواخر سال ۲۰۰۹ تا اوایل سال ۲۰۱۱)، رسیده است.
حتی اگر ذخایر استراتژیک ایالات‌متحده دستاوردها و منافع متعددی برای این کشور داشته باشد، تعیین دقیق اینکه چه میزان یا کدام سطح و سرعت از آزادسازی نفت استراتژیک می‌تواند قیمت‌ها را در پمپ‌های بنزین این کشور، کنترل کرده و کاهش دهد، دشوار است، به‌عنوان‌مثال، قیمت نفت خام برنت و وست‌تگزاس اینترمیدیت (WTI) با آغاز درگیری روسیه و اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ افزایش یافت و میانگین ماهانه قیمت در عرض یک ماه در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن، تقریباً به دو برابر رسید، در حدفاصل مارس تا دسامبر ۲۰۲۲، ایالات‌متحده در تلاش برای تثبیت قیمت‌ها، هرماه ۱۰ تا ۳۰ میلیون بشکه نفت از محل ذخایر استراتژیک خود را آزاد و روانه بازار کرد، واقعیت این است که ایالات‌متحده به‌تنهایی روزانه حدود ۲۰ میلیون بشکه نفت مصرف می‌کند که حدود ۲۰ درصد از مصرف روزانه جهان را تشکیل می‌دهد.
ذخایر استراتژیک آمریکا
اگرچه ذخایر استراتژیک آمریکا، بزرگ‌ترین ذخیره اضطراری شناخته‌شده در جهان به‌شمار می‌آید، اما واقعیت این است که منابع استراتژیک موجود این کشور تنها ۱۸ روز از نیاز داخلی نفت این کشور
را پوشش می‌دهد، قیمت نفت خام وست‌تگزاس اینترمیدیت ،(WTI) شاخص قیمت نفت ایالات‌متحده، در اوایل ژوئن ۲۰۲۲ یعنی سه ماه و نیم پس از آغاز مناقشه روسیه و اوکراین، به بالاترین حد خود یعنی
۱۲۰ دلار در هر بشکه رسید؛ درحالی‌که تا اوایل سپتامبر از سطح قبل از مناقشه پایین‌تر نرفت قیمت بنزین ایالات‌متحده در ژوئن ۲۰۲۲ به‌طور متوسط ۴ دلار و ۳ سنت به‌ازای هر گالن بود که ۴۸ درصد نسبت به ژانویه همان سال افزایش داشت در آن شرایط و در نیمه اول سال ۲۰۲۲، معادل ۱۰۰ میلیون بشکه نفت خام از محل ذخایر استراتژیک آمریکا، به بازار تزریق شد، قیمت بنزین تا دسامبر سال ۲۰۲۲ به‌طور متوسط بالاتر از ۳ دلار و ۶۹ سنت در هر گالن بود، یعنی حدود ۴۰ سنت بالاتر از زمان پیش از جنگ؛ این در حالی است که قیمت این فرآورده، در پایان سال ۲۰۲۲ تا سطح ۳ دلار و ۲۱ سنت به‌ازای هر گالن کاهش پیدا کرد. اخیرا قانون‌گذاران آمریکایی به‌عنوان بخشی از تلاش‌های گسترده‌تر به‌منظور مقابله با چین، به دنبال اعمال محدودیت بر خرید نفت خام از ذخایر اضطراری آمریکا از سوی چین برآمده‌اند؛ در همین راستا اخیراَ کنگره ایالات‌متحده در لایحه بودجه، تمهیداتی را در نظر گرفته است که بر اساس آن، محدودیت‌هایی بر فروش نفت از ذخایر نفتی استراتژیک آمریکا به چین ایجاد خواهد شد، شایان توجه است که موضوع فروش نفت از ذخایر استراتژیک آمریکا به چین، در سال ۲۰۲۲ و پس از فروش حدود یک‌میلیون بشکه نفت از ذخایر استراتژیک آمریکا به یک شرکت چینی مستقر در هیوستون، موردتوجه بیشتر قرار گرفت،
البته این اولین باری نبود که آمریکا نفت ذخایر استراتژیک خود را به یک شرکت چینی فروخت، در زمان ریاست جمهوری ترامپ در سال ۲۰۱۷ نیز مقداری از نفت ذخیره‌شده به یک شرکت تابعه شرکت نفت دولتی چین، پتروچاینا، فروخته شد، درواقع بر اساس قانون، وزارت انرژی آمریکا موظف است تا نفت ذخایر استراتژیک را در یک مزایده رقابتی به بالاترین پیشنهاددهنده، صرف‌نظر از اینکه خریدار یک شرکت خارجی باشد، به فروش برساند، در حال حاضر حجم ذخایر استراتژیک آمریکا به پایین‌ترین سطح آن در ۴۰ سال اخیر کاهش‌یافته است؛ این رقم، به دلیل فروش‌های انجام‌شده در سال ۲۰۲۲، به حدود ۳۶۰ میلیون بشکه رسیده است، درواقع رئیس‌جمهور ایالات‌متحده در سال ۲۰۲۲، به‌منظور مهار قیمت‌های روبه افزایش سوخت در بحبوحه درگیری اوکراین، مجوز فروش حجم بی‌سابقه‌ای از ذخایر راهبردی، معادل ۱۸۰ میلیون بشکه نفت خام را صادر کرد، هدف از این اقدام، خرید مجدد نفت با قیمت پایین‌تر برای پر کردن مجدد ذخایر اضطراری و همچنین تشویق تولید داخلی نفت بو د.
مجلس نمایندگان ایالات‌متحده
مجلس نمایندگان ایالات‌متحده در ژانویه ۲۰۲۳ لایحه‌ای با متن مشابه قانون بودجه‌ای فعلی دولت تحت عنوان قانون حفاظت از ذخایر نفتی استراتژیک آمریکا در برابر چین (ProtectingAmerica’sStrategicPetroleumReservefromChinaAct) نیز تصویب کرده است که فروش نفت ذخایر استراتژیک ایالات‌متحده به شرکت‌های دولتی چین را ممنوع می‌کند.این لایحه، آزادسازی از ذخایر استراتژیک نفت و فروش آن به هر نهادی که تحت مالکیت یا کنترل جمهوری خلق چین است را ممنوع می کند؛ مگر اینکه این ذخایر آزادسازی شده به جمهوری خلق چین صادر نشوند، این قانون می‌تواند تعداد شرکت‌هایی را که برای خرید چنین محصولاتی رقابت می‌کنند را محدود کند و درنتیجه قیمت‌های نفت را کاهش دهد، بااین‌وجود، این لایحه در مجلس سنا تاکنون مطرح نشده است.
کارشناسان، این اقدام کنگره در راستای‌ایجاد محدودیت فروش نفت به چین را صرفاً یک اقدام سیاسی تعبیر می‌کنند که تأثیر مهمی بر چین نخواهد داشت؛ زیرا چین وابستگی جدی‌ای به واردات نفت از آمریکا ندارد.
چین در ماه آوریل ۲۰۲۴، نفت خام بیشتری را به ذخایر استراتژیک خود اضافه کرد، این افزایش به این دلیل رخ داد که پالایشگاه‌های این کشور با سرعت کمتری نفت را فرآوری می‌کردند؛ لذا طلای سیاه
بیشتری به مخازن ذخیره‌سازی سرازیر شد، بر اساس محاسبات مبتنی بر داده‌های رسمی، در ماه آوریل، درمجموع ۸۳۰ هزار بشکه در روز به ذخایر چین افزوده شد که نسبت به ۷۹۰ هزار بشکه در روز در
ماه مارس، افزایش ۴۰ هزار بشکه‌ای را شاهد بودیم، در چهار ماه اول سال ۲۰۲۴، چین، بزرگ‌ترین واردکننده نفت خام جهان، ۷۰۰ هزار بشکه در روز به ذخایرش اضافه کرده؛ حجم قابل‌توجهی که تا حدودی
دیدگاه بازار مبنی بر قوی بودن مصرف نفت در بحبوحه اقتصاد در حال بهبود را تضعیف می‌کند، چین حجم نفت خام ورودی یا خروجی از ذخایر استراتژیک را فاش نمی‌کند؛ اما می‌توان با کسر مقدار نفت خام
فرآوری‌شده از کل نفت خام موجود از واردات و تولید داخلی، میزان آن را تخمین زدن کل نفت خام در دسترس پالایشگاه‌ها در آوریل ۱۳ / ۱۵ میلیون بشکه در روز پیش‌بینی شد که شامل واردات ۱۸۸ ۱۰ میلیون بشکه در روز و تولید داخلی ۲۵ ۴ میلیون بشکه در روز بود، حجم نفت خام فرآوری‌شده توسط پالایشگاه‌ها ۱۴۳ میلیون بشکه در روز بود که ۸۳۰ هزار بشکه در روز مازاد به مخازن ذخیره‌سازی اضافه کرد، برای چهار ماه اول سال ۲۰۲۴، کل نفت خام موجود ۲۶ / ۱۵ میلیون بشکه در روز بود، درحالی‌که ظرفیت پالایشگاه ۵۶ / ۱۴ میلیون بشکه در روز بود که ۷۰۰ هزار بشکه در روز مازاد برجای گذاشت، این آمار نشان می‌دهد؛ درحالی‌که رشد واردات نفت چین در سال۲۰۲۴ متوسط است، مقدار بیشتری از این واردات در مقایسه با سال قبل به ذخایر استراتژیک سرازیر می‌شود، فعالیت‌های ذخیره‌سازی چین نشان‌دهنده رویکرد محتاطانه به امنیت انرژی و موقعیت‌یابی آن در بازار، با توجه به نوسانات بازار جهانی نفت و عوامل ژئوپلیتیک است، انباشت استراتژیک ذخایر نفتی همچنین می‌تواند اهرمی را برای چین در مذاکره بر سر قیمت نفت و تضمین شرایط مطلوب‌تری از سوی صادرکنندگان فراهم کند، به‌خصوص که پویایی جهانی نفت همچنان در حال تغییر است.
نگهداری مداوم و افزایش آتی در فعالیت‌های پالایشگاهی نشان‌دهنده پاسخی پویا به شرایط بازار، ایجاد تعادل بین نیازهای فوری پالایش و استراتژی‌های ذخیره‌سازی بلندمدت است، این رویکرد ظریف،
سازگاری چین را در مدیریت نیازهای انرژی گسترده خود در میان نوسانات اقتصادی جهانی و سیاست‌های در حال تحول انرژی برجسته می‌کند،
Sunday, 29 June , 2025