دادگاه آنلاین چیست؟

قسمت اول
دو نوع دادگاه آنلاین وجود دارد، دادگاهی که یک یا دو طرف پرونده می‌توانند به نحو آنلاین در آن شرکت کنند که با نام دادگاه الکترونیک شناخته می‌شود، اما به‌صورت برخط برای مردم پخش نمی‌شود و دادگاه دیگری که دو طرف یا یک طرف آن در دادگاه به شکل آنلاین شرکت می‌کنند، اما دادگاه علنی است و همه مردم می‌توانند آن را به‌صورت برخط مشاهده کنند.
خبرگزاری میزان- تبدیل فرایند‌های سنتی به شیوه‌های نوین از وظایف مهم دستگاه قضایی است و هوشمندسازی فرایند‌های قضایی از موضوعات مورد انتظار مردم و رهبری از قوه قضاییه است.
دادرسی الکترونیک و برگزاری دادگاه‌های برخط (آنلاین)، از جمله اقدامات مهمی است که قوه قضاییه در راستای هوشمندسازی فرآیند‌های قضایی و توجه به حقوق شهروندی انجام داده است.

دادگاه الکترونیک و دادگاه آنلاین یا برخط چیست؟
با پیشرفت تکنولوژی و گسترش استفاده از اینترنت، سیستم قضایی نیز همگام با این تحولات و جهت استفاده عموم مردم از فناوری‌های نوین ارتباطی پیش رفت.
پیش از همه‌گیری کرونا دلایل مهمی مانند: کاهش تردد شهروندان در سطح شهر، کاهش هزینه‌های مردم برای رسیدگی به پرونده‌ها، هوشمندسازی در راستای سند تحول قضایی و … وجود داشت که نظام قضایی بر مبنای آن، برگزاری دادگاه‌های آنلاین را در برنامه آینده خود قرار داده بود. اما در راستای کاهش خطر انتقال ویروس کرونا، نظام قضایی را بیش از هر زمان دیگری به سمت ایجاد تحول قضایی در نحوه برگزاری جلسات رسیدگی سوق داد و به واسطه نیاز مبرم به برگزاری جلسات رسیدگی به‌صورت آنلاین، قوه قضاییه با ایجاد امکانات ارتباطی و فناوری مورد نیاز و توسعه زیرساخت‌های لازم، برگزاری دادگاه‌های الکترونیک را در ایران عملی ساخت.
به طور کلی دو نوع دادگاه برخط وجود دارد، دادگاه‌هایی که دو طرف پرونده می‌توانند به صورت آنلاین در آن شرکت کنند و با نام «دادگاه الکترونیک» شناخته می‌شود، اما به‌صورت آنلاین برای مردم پخش نمی‌شود، و نوع دیگر، دادگاه‌هایی که دو طرف یا یک طرف در دادگاه حضور دارند و با رضایت طرفین و تشخیص قاضی، دادگاه به‌صورت برخط برگزار می‌شود و مردم نیز می‌توانند دادگاه را از طریق سامانه‌های اعلام شده، مشاهده کنند که با نام «دادگاه علنی برخط» شناخته می‌شود. بنابراین پخش آنلاین دادگاه، مشمول دادگاه‌هایی است که از نظر قانون و قاضی رسیدگی‌کننده به پرونده برگزاری علنی آن بلامانع است.
دادگاه الکترونیک یا برخط پدیده‌ای تقریبا نوظهور است که از طریق آن، دو طرف دعوا یا یک طرف دعوا و یا وکلای آن‌ها در بستر فضای مجازی در دادگاه حضور پیدا می‌کنند و بدون آنکه نیازی به حضور فیزیکی در مراجع قضایی باشد؛ دادگاه آن‌ها برگزار می‌شود و همانند دادگاه فیزیکی، حق دفاع و صحبت نیز برای طرفین و وکلای آن‌ها محفوظ است.
در دادگاه الکترونیک، اتفاق مهمی که رخ می‌دهد، این است که دادرسی‌های آنلاین مختص به ایرانیان داخل کشور نیست و ایرانیان خارج از کشور نیز می‌توانند بدون آنکه وارد کشور شوند، در بستر فضای مجازی در دادگاه خود شرکت کنند. بسیاری از ایرانیان خارج از کشور اطلاعی از خدمات مجازی ندارند و نمی‌دانند که می‌توانند به‌صورت الکترونیک در جلسات شرکت کنند.
ادامه در شماره بعد