کارشناسان مستقل معتقدند که تجاوز رژیم صهیوینستی به ایران براساس قوانین بین‌المللی ممنوع بوده و آستانه‌های حقوقی بین‌المللی را تهدید می‌کند.
رژیم صهیونیستی در اواسط ژوئن ۲۰۲۵ (خرداد ۱۴۰۴) تجاوز خود به ایران را آغاز کرد و حمله‌هایی هوایی و پهپادی را به تاسیسات هسته‌ای و نظامی انجام داد.
ایران با حمله‌های موشکی و پهپادی که زیرساخت‌های غیرنظامی و تاسیسات دیگر رژیم صهیونیستی را هدف قرار می‌داد، پاسخ داد.
این درگیری زمانی تشدید شد که آمریکا با تجاوز به اهداف هسته‌ای ایران به تجاوز رژیم صهیونیستی پیوست.
اما فراتر از جنبه‌های ژئوپلیتیکی و نظامی، این تجاوز پرسش‌های حقوقی مهمی را تحت حقوق بین‌الملل مطرح می‌کند؛ اینکه آیا این تجاوز براساس منشور سازمان ملل قانونی بوده؟ آیا نقض حقوق بشردوستانه یا اقدام‌های تجاوزکارانه محسوب می‌شود؟ چه سازوکار‌های پاسخگویی وجود دارد؟
حق بر جنگ؛ قانون حاکم بر استفاده از زور
ماده ۲ (۴) و منشور سازمان ملل
منشور سازمان ملل به صراحت استفاده از زور علیه حاکمیت، قلمرو یا استقلال سیاسی یک کشور را ممنوع می‌کند، مگر در ۲ سناریو: مجوز شورای امنیت یا دفاع از خود براساس ماده ۵۱.
ادعا‌هایی در تضاد با قوانین بین‌الملل
کارشناسانی مانند ماتیاس گلدمن، کارشناسان سازمان ملل، هیچ تهدید قریب‌الوقوعی از سمت ایران نمی‌بینند و این به‌اصطلاح دفاع پیشگیرانه را براساس قوانین بین‌المللی غیرقانونی، می‌دانند.
اما رژیم صهیونیستی و متحدانش، به‌ویژه گروه ۷، ادعا می‌کنند که استدلال‌ها برای دفاع جمعی با الگوی بزرگتر و مداوم تنش با ایران امکان‌پذیر می‌شود.
عدالت در جنگ؛ رفتار در درگیری مسلحانه
تخلف‌های بین‌المللی
هیئت حقیقت‌یاب سازمان ملل، حمله‌های رژیم صهیونیستی را به مجتمع‌های آپارتمانی، بیمارستان، درمانگاه و جان باختن کارکنان بخش پزشکی گزارش کرد که نگرانی‌های جدی درمورد حقوق بین‌الملل بشردوستانه را برانگیخت.
اماکن دیپلماتیک و مصونیت کنسولی
این پایگاه همچنین به تجاوز‌های قبلی رژیم صهیونیستی علیه ایران، نوشت: حمله‌های جداگانه، مانند حمله اسرائیل به اماکن دیپلماتیک ایران در دمشق، تحت کنوانسیون‌های وین و ماده ۲ (۴) ممنوع هستند. کارشناسان سازمان ملل هشدار می‌دهند که چنین حمله‌هایی در صورت عدم توجیه مشروع دفاع از خود، خطر در نظر گرفته شدن به‌عنوان تخلف‌های جداگانه را به‌همراه دارند.
امنیت تاسیسات هسته‌ای
همان‌طور که دیوان بین‌المللی دادگستری و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره کرده‌اند، حمله به مراکز هسته‌ای خطر انتشار مواد رادیواکتیو، نقض حفاظت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و افزایش نگرانی‌های ایمنی حیاتی را به‌همراه دارد. این مراکز بخشی از زیرساخت‌های ویژه حفاظت‌شده هستند.
- بیشتر بخوانید:
- آسیب زیست‌محیطی تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران و موضع قوانین بین‌المللی
- قوانین بین‌المللی درباره تهدید‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه ایران
پاسخگویی و سازوکار‌ها
نهاد‌های سازمان ملل
شورای امنیت می‌تواند اقدام‌ها را غیرقانونی بداند و اقدام‌هایی را توصیه کند، اما با موضوع وتو مواجه است.
کمیسیون بین‌المللی حقوقدانان (ICJ): پیش از این حمله‌ها را به‌عنوان نقض قوانین بین‌المللی محکوم کرده و خواستار اقدام شورای امنیت سازمان ملل شده است.
دیوان کیفری بین‌المللی (ICC)
درحالی که کیفرخواست‌های ICC بر اقدام‌های مرتبط با غزه متمرکز است، این دادگاه صلاحیت رسیدگی به جنایت‌های جنگی و جنایت‌های تجاوز را دارد.
افراد مسئول تجاوز با اتهام‌های آسیب به غیرنظامیان یا تجاوز ممکن است تحت پیگرد قانونی قرار گیرند، اگرچه رژیم صهیونیستی عضو این دیوان نیست. کشور‌های دارای صلاحیت جهانی همچنان می‌توانند فرماندهان ارشد را تحت پیگرد قانونی قرار دهند.
پیامد‌های استراتژیک و هنجاری
پایگاه لافول لگال نوشت: عادی‌سازی حمله‌های به‌اصطلاح پیشگیرانه، نظم مبتنی بر قوانین را تضعیف می‌کند و سوءاستفاده احتمالی قدرت‌های آینده را تحت ادعا‌های ضعیف قریب‌الوقوع بودن، تقویت می‌کند.
اجازه دادن به رژیم صهیونیستی برای تجاوز به ایران آزمون کارولین، ماده ۲ (۴) و آستانه‌های حقوقی بین‌المللی را تهدید می‌کند. محققانی مانند بن سائول استدلال می‌کنند که چنین وضعیتی به‌طور خطرناکی تمامیت حقوقی را از بین می‌برد.
نتیجه‌گیری در مورد حق بر جنگ
پایگاه لافول لگال (Lawful Legal) نوشت: درحالی که متحدان اسرائیل و آمریکا ممکن است از نظر سیاسی اقدام‌های آنها را تایید کنند، اما بیشتر افکار عمومی حقوقی بین‌المللی این حمله‌ها را فراتر از دفاع مشروع مجاز درنظر می‌گیرند و آن را تجاوز براساس ماده ۲ (۴) می‌دانند.
انتهای پیام/
Saturday, 19 July , 2025