بررسی تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران از منظر حقوق کیفری بین‌المللی

رژیم صهیونیستی در ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ (۲۳ خرداد ۱۴۰۴) تجاوز نظامی را علیه ایران آغاز کرد و بخش‌های مختلف را هدف قرار داد که یک اقدام تجاوزکارانه آشکار است. 

در طول این تجاوز، تاسیسات مختلف، دانشمندان و فرماندهان نظامی ایران هدف قرار گرفتند. متعاقبا، در طول یک درگیری ۱۲ روزه، حمله‌های متعددی به اهداف غیرنظامی نیز انجام شد. 

براساس آمار‌های موجود، حمله‌های رژیم صهیونیستی به شهادت بیش از هزار نفر و مجروح‌شدن چند هزار نفر دیگر منجر شد. 

از زمان آغاز این تجاوز، بسیاری از محققان حقوقی این موضوع را از زوایای مختلف حقوق بین‌الملل، به ویژه حق توسل به جنگ، تجزیه‌وتحلیل کرده‌اند. با این حال، این موضوع از منظر حقوق کیفری بین‌المللی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. 

آیا اقدام رژیم صهیونیستی مصداق جرم تجاوز است؟

در حقوق بین‌الملل، تجاوز به‌عنوان یک جرم بین‌المللی طبقه‌بندی می‌شود. اگرچه این جرم از ممنوعیت گسترده‌تر استفاده از زور طبق ماده ۲ (۴) منشور سازمان ملل ناشی می‌شود، اما تجاوز جرمی با عناصر قانونی خاص است. 

پایگاه اوپنیو جوریس نوشت: تعیین اینکه آیا حمله اسرائیل به ایران به عنوان یک عمل مجرمانه تجاوزکارانه محسوب می‌شود یا خیر، مستلزم تحلیل ۲ موضوع است؛ اینکه آیا این حمله شامل استفاده از زوری است که ماده ۲ (۴) منشور سازمان ملل را نقض می‌کند یا خیر، و اینکه آیا این استفاده از زور به مسئولیت کیفری فردی منجر می‌شود یا خیر. 

• بیشتر بخوانید:
• تحلیل تجاوز رژیم صهیونیستی براساس حقوق بین‌الملل؛ وقتی قوانین نادیده گرفته می‌شوند
• تجاوز به تاسیسات هسته‌ای ایران؛ هشدار محققان حقوق بین‌الملل نسبت به نقض‌های بی‌سابقه

این پایگاه در ادامه نوشت: همان‌طور که بیشتر محققان موافقند، حمله اسرائیل به ایران نقض آشکار ماده ۲ (۴) است. سوال بعدی این است که آیا حمله اسرائیل به ایران به عنوان یک عمل مجرمانه تجاوزکارانه محسوب می‌شود یا خیر. ذکر این نکته مهم است که جرم تجاوز در اساسنامه رم گسترده‌تر از جرم تجاوز تحت حقوق بین‌الملل عرفی است. تعریف اساسنامه رم ساده است: یک عمل مجرمانه تجاوزکارانه عمل تجاوزکارانه‌ای است که از نظر ماهیت، شدت و مقیاس، نقض آشکار منشور سازمان ملل محسوب می‌شود و عمل تجاوزکارانه به عنوان هر عملی که ماده ۲ (۴) منشور سازمان ملل را نقض می‌کند، تعریف می‌شود. تعریف عرفی محدودتر است، اگرچه حدود دقیق آن مورد بحث است. تعاریف ممکن شامل عملی با هدف الحاق سرزمین یا مطیع کردن دولت قربانی؛ عملی با هدف کسب سرزمین، تصاحب دارایی‌ها یا ایجاد تغییر در سیاست خارجی دولت قربانی؛ عملی با هدف تغییر وضع موجود دولت قربانی با حمله به نهاد‌های نظامی، دولتی یا اقتصادی آن؛ یا عملی با هدف ایجاد اشغال نظامی در دولت قربانی می‌شود. 

تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران تحت هر ۲ تعریف، یک عمل مجرمانه تجاوزکارانه محسوب می‌شود. از نظر عرف، این حمله ممکن است برخی از تعاریف ذکر شده در بالا را برآورده کند. 

پایگاه اوپنیو جوریس اضافه کرد: از نظر اساسنامه رم، با توجه به اینکه هرگونه نقض ماده ۲ (۴) به عنوان یک اقدام تجاوزکارانه تلقی می‌شود، تنها سوال این است که آیا این تهاجم از نظر ماهیت، شدت و مقیاس، نقض آشکار ماده ۲ (۴) محسوب می‌شود یا خیر. اگرچه معیار نقض آشکار به طرز آشکاری مبهم است، اما شکی نیست که حمله اسرائیل از شدت قابل توجهی برخوردار بوده و در سراسر بخش قابل توجهی از خاک ایران انجام شده است. تهاجم به خاک یک کشور دیگر انجام شد؛ این اقدام به وضوح براساس منشور سازمان ملل غیرقانونی بود؛ این اقدام نقض بسیار جدی منشور سازمان ملل بود. 

این پایگاه تاکید کرد: در نتیجه، به نظر می‌رسد که معیار‌های ماهیت، شدت و اندازه همگی برآورده شده‌اند. البته، به نظر می‌رسد می‌توان استدلال محکمی ارائه داد که برآورده شدن ۲ مورد از ۳ مولفه برای اینکه دادگاه بین‌المللی بتواند نتیجه بگیرد که استفاده از زور به منزله نقض آشکار منشور بوده است، کافی است. 

انتهای پیام/