چند نظریه مشورتی درباره استرداد جهیزیه

۱- چنانچه زوج اثاثیه منزل را به عنوان جهیزیه زوجه معرفی کند؛ اما زوجه آنها را به عنوان جهیزیه خود نپذیرد و مستنداتی در خصوص شرح اقلام خریداری‌شده بابت جهیزیه ارائه ندهد، آیا زوجه مکلف است اثاثیه اعلامی زوج را بپذیرد؟ راهکار چیست؟

۲- با توجه به اینکه برخی اقلام جهیزیه عموماً در اثر استفاده و نوع و میزان استفاده، دچار تغییر وضعیت و قیمت می‌شوند، برخی محاکم معتقدند در مقام استرداد این اموال صرفاً چنانچه به صورت نو و غیر مستعمل باشند، قابل استرداد و در غیر این‌صورت باید مثل همان کالا به صورت نو تهیه و به زوجه تحویل داده شود. آیا چنین استدلالی صحیح است؟ در چنین مواردی راهکار چیست؟

۳- چنانچه مثل همان کالا از حیث مدل در بازار موجود نباشد، آیا زوج می‌تواند همان کالا را از مارک و مدل دیگری تهیه کند.

۴- در مواردی که زوج، کالایی مستعمل را به عنوان مال مثلی معرفی می‌کند، ‌آیا باید مراتب به کارشناس ارجاع و بررسی شود که این اقلام با توجه به مدت زندگی مشترک، میزان استفاده و ارزش آنها با اقلام جهیزیه برابری دارد؟ چنانچه کارشناس مراتب برابری در ارزش را تأیید کند، آیا زوجه مکلف است وسایل مذکور را تحویل بگیرد و یا آنکه می‌تواند پرداخت وجه این اقلام از جهیزیه را خواستار شود؟ ۵- در صورت فوت زوجه، آیا ورثه وی باید دعوای استرداد سهم‌الارث جهیزیه به میزان حصه خود را مطرح کنند و یا آنکه باید دعوای استرداد اموال به میزان حصه و تقسیم و فروش را مطرح کنند؟

۱- چنانچه زوجه مدعی شود وسایل و اقلام جهیزیه را به منزل مشترک برده و زوج نیز این امر را تأیید کند؛ اما مدعی شود زوجه بعدها وسایل را از منزل مشترک خارج کرده است، آیا وجود وسایل در منزل مشترک استصحاب می‌شود و زوج باید ثابت کند زوجه وسایل را از منزل خارج کرده است و یا آنکه زوجه باید ثابت کند وسایل همچنان در منزل مشترک موجود است؟

۲- چنانچه زوج مدعی شود نیمی از هزینه خرید برخی اقلام (در فرض سؤال یک دستگاه یخچال) را پرداخت کرده است و زوجه نیز آن را تأیید کند، آیا دادگاه می‌تواند در دادنامه راجع به استرداد جهیزیه قید کند که این قلم از جهیزیه باید در اجرای احکام به فروش برسد و هر یک از زوجین نیمی از بهای آن را دریافت کنند و یا آنکه در این قسمت باید قرار رد دعوا صادر شود و زوجه دادخواست جداگانه‌ای مبنی بر تقسیم و فروش حصه وی از مال یادشده را تقدیم کند؟

در عرف استان گیلان معمول است که پیش از عقد نکاح، مراسم صورتگیری انجام می‌شود و در این جلسه میزان مهریه و دیگر تعهدات زوج قید می‌شود و برای مثال تهیه برخی اقلام ضروری برای زندگی مشترک بر عهده زوج قرار می‌گیرد.

۱- پس از خرید کالاهای یادشده توسط زوج، آیا این اجناس متعلق به زوجه است؟

۲- چنانچه اقلامی که زوج خریداری کرده است، در فهرست جهیزیه عروس قید شده باشد و زوج نیز ذیل آن را امضا کرده باشد، آیا این اقلام جزء جهیزیه است؟

چنان‌چه زوجه در لیست سیاهه جهیزیه طلاجات را نیز قید کند، اولاًدر صورت تعلق طلاها به زوجه، آیا می‌تواند در دعوای استرداد جهیزیه طلاجات را به عنوان جهیزیه مطالبه کند، آیا طلاجات جز جهیزیه محسوب می‌شود؟ آیا دادگاه می‌تواند رأی به استرداد طلاجات بدهد یا این امر مستلزم دعوای مستقل است؟ چنان‌چه طلاجات توسط زوج به زوجه هبه شده باشد، آیا باز هم می‌تواند در دعوای استرداد جهیزیه آن را مطالبه کند و باید دادگاه نسبت به آن چه رأیی صادر نماید؟

خواهشمند است نقطه نظرات حقوقی پیرامون سوال ذیل جهت بهره برداری همکاران قضایی به این دادگستری اعلام شود خواهشمند است با اولویت بخشیدن به موضوع در ارسال پاسخ تسریع شود. با توجه به اینکه در سنوات اخیر مرسوم شده حسب توافق خانواده زوجین بعضی وسایل زندگی مشترک توسط زوج تهیه و خریداری می‌شود لیکن وسایل مذکور در لیست فهرست جهیزیه زوجه آن را امضاء نموده درج می‌شوند وقتی که زوجه دعوای استرداد جهیزیه مطرح می‌نماید در حالی که اقرار دارد وسایل مذکور توسط زوج تهیه شده لیکن بیان می‌دارد بابت شیربها می‌باشد محاکم نیز رویه واحدی در خصوص مالکیت وسایل فوق الذکر ندارند؟ وسایل مندرج در لیست جهیزیه زوجه که توسط زوج امضاء شده متعلق به کدام یک از زوجین می‌باشد.