کارشناسان حق وتو برای کشور‌هایی مانند آمریکا را عامل سوءاستفاده این کشور دانسته و می‌گویند که این موضوع باعث شد که سازمان ملل در جلوگیری از تجاوز به ایران ناکام بماند.
شورای امنیت سازمان ملل به دلیل عدم جلوگیری از تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا به ایران، با وجود مسئولیتش در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی، مورد انتقاد قرار گرفته است.
تجاوز به تاسیسات هسته‌ای و سایر مناطق ایران و همچنین تهدید به تجاوز بیشتر، به‌عنوان نمونه‌هایی از این شکست ذکر شده است.
تجاوز اخیر به ایران طی جنگ تحمیلی ۱۲ روزه پرسش‌های جدیدی را درمورد اینکه آیا ممنوعیت استفاده از زور در منشور سازمان ملل معنادار است یا خیر، برانگیخته است.
ماده ۲ (۴) منشور که یکی از ارکان اساسی حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود، به‌طور خاص کشور‌های عضو را از استفاده از زور، یا تهدید به استفاده از زور، علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی کشور دیگر، یا به هر طریق دیگری که با اهداف سازمان ملل مغایرت داشته باشد، منع می‌کند.
سازمان ملل در اوایل تأسیس خود، تلاش‌های هماهنگی را برای محافظت و احترام به ماده ۲ (۴) و رعایت مفاد آن انجام داد.
پایگاه کانورسیشن نوشت: سازمان ملل در رسیدگی به بسیاری از اقدام‌هایی که پس از سال ۱۹۴۵ رخ داده و ممکن است تحت مفاد ماده ۲ (۴) قرار گیرند، کوتاهی کرده است. دلیل این بی‌عملی، به‌طور عمده در ساختار معیوبی نهفته است که سازمان ملل براساس آن بنا شده است.
فصل هفتم منشور، شورای امنیت را مسئول رسیدگی به اقدام‌های تجاوزکارانه‌ای می‌داند که براساس ماده ۲ (۴) مصداق استفاده از زور محسوب می‌شوند. اما این شورا بار‌ها در ایفای این نقش کوتاهی کرده و به طرف‌ها اجازه داده است که این اقدام‌ها را بدون پاسخگویی معنادار انجام دهند.
مشکل وتو در سازمان ملل
تصمیم‌های شورای امنیت سازمان ملل تنها زمانی قابل اجرا هستند که دست‌کم ۹ عضو به آنها رای مثبت دهند. این همچنین باید شامل رأی مثبت یا ممتنع هر ۵ عضو دائم (آمریکا، روسیه، چین، انگلیس و فرانسه) باشد. این اساسا به هر یک از اعضای دائم حق وتو قطعنامه‌های شورای امنیت را می‌دهد.
اعضای دائم به‌طور معمول از وتو خود در جهت منافع سیاسی استفاده کرده‌اند. این موضوع را می‌توان در موارد مختلفی دید. در مواردی کشور‌های دارای حق وتو از این حق برای رای منفی به قطعنامه‌های علیه متحدان خود استفاده کرده، حتی اگر این متحدان ماده ۲ (۴) منشور سازمان ملل را نقض کرده باشند.
این انفعال با عدم رسیدگی سازمان ملل به بسیاری از اقدام‌های دیگر که ممکن است تحت مفاد ماده ۲ (۴) قرار گیرند، سازگار است.
- بیشتر بخوانید:
- آسیب زیست‌محیطی تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران و موضع قوانین بین‌المللی
- قوانین بین‌المللی درباره تهدید‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه ایران
عدم ایفای نقش کافی شورای امنیت باعث شده که برخی تلاش کنند تا راه حلی پیدا کنند.
پایگاه کانورسیشن نوشت: شکی نیست که آمریکا با حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران در فردو، نطنز و اصفهان ماده ۲ (۴) را نقض کرده است. این یک استفاده آشکار از زور علیه خاک یک کشور دیگر است.
در ادامه، آمریکا و رژیم صهیونیستی همچنان به تهدید علیه ایران ادامه داده‌اند.
براساس منشور سازمان ملل، چنین تهدید‌ها و استفاده از زور باید واکنش شورای امنیت را در پی داشته باشد. اما هیچ واکنشی نشان داده نشد، زیرا آمریکا هرگونه تلاشی را برای پاسخگو کردن خود یا رژیم صهیونیستی مسدود خواهد کرد.
اما به همان اندازه، عدم محکومیت اقدام‌های رژیم صهیونیستی و آمریکا توسط متحدانش نیز تکان‌دهنده است.
فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، دلیلی برای انتقاد از این تجاوز‌ها ندید و مارک روته، دبیرکل ناتو، اصرار داشت که این تجاوز‌ها ناقض قوانین بین‌المللی نیستند.
همان‌طور که آندره نولکمپر، محقق هلندی حقوق بین‌الملل اشاره می‌کند، این امتناع از محکوم کردن نقض آشکار ممنوعیت استفاده از زور، خطر واقعی را ایجاد می‌کند. این موضوع می‌تواند به بازگشت جهانی منجر شود که در آن قدرت حق را تعیین می‌کند. این موضوع بیش از یک قرن تکامل حقوقی را از بین می‌برد.
انتهای پیام/
Friday, 25 July , 2025