احقاق حق و تامین نیاز خاص بیماران پروانه‌ای که در سال‌های اخیر تحت الشعاع اعمال تحریم‌های کشور‌های غربی قرار گرفته است، به یکی از اولویت‌های قوه قضاییه در عرصه‌های داخلی و خارجی تبدیل شده است.
دادستان تهران به‌تازگی به همراه جمعی از معاونان خود، مدیر سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی و مدیران گمرک استان تهران و شرکت انبار‌های عمومی و خدمات فرودگاهی، از انبار‌های گمرک تهران و سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی تهران بازدید و به‌صورت میدانی و هدفمند، فرآیند ورود، نگهداشت و ترخیص کالا‌ها در این گمرک را بررسی کرد.
دادستان تهران در این بازدید از انبار‌های خودرو‌ها و کشنده‌های وارداتی، تجهیزات خودرویی، کالا‌های سلامت محور، دارویی و صنعتی، کالا‌های قاچاق و همچنین سردخانه در حال احداث این گمرک بازدید کرد؛ وی در ادامه ضمن بازدید از انبار کالا‌های سلامت‌محور و دارویی بیان کرد: با انجام بازدید‌های منظم و دوره‌ای و پیگیری‌های این دادستانی، در چند روز اخیر محموله هزار و ۱۵۶ کیلوگرم پانسمان تخصصی بیماران پروانه‌ای از این گمرک ترخیص شد.
به گفته صالحی، با توجه به دستور ریاست قوه قضاییه، پیگیری‌های این دادستانی و همکاری همه بخش‌ها و دستگاه‌های اجرایی، بنابر توضیحات مدیران حاضر و بازدید میدانی صورت گرفته، درحال حاضر کالای سلامت‌محور متروکه‌ای در این گمرک وجود ندارد.
احقاق حقوق و تامین نیازهای خاص بیماران پروانه‌ای در سال‌های اخیر یکی از مهم‌ترین موضوع‌های در دستور دستگاه قضا بوده است؛ برگزاری دادگاه رسیدگی به پرونده دعوای حقوقی بیماران پروانه‌ای اپیدر مولیزیس بولسا (بیماری‌ای بی) علیه ۳۰ نفر از اشخاص حقیقی و حقوقی ازجمله دولت آمریکا به دلیل اعمال تحریم‌های ظالمانه دارویی علیه این بیماران از آن جمله هستند.
دلیل طرح شکایت یادشده، اقدام برخی از شرکت‌های وابسته به آمریکا و کشور‌های اروپایی ازجمله شرکت سوئدی مونلیکه به قطع مبادلات تجاری با جمهوری اسلامی ایران در پی خروج دولت وقت آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷ بوده است؛ شرکت یادشده تنها تولیدکننده پانسمان‌های التیام‌بخش و بهبوددهنده زخم‌های بیماران پروانه‌ای در دنیا محسوب می‌شود که به محض اعمال تحریم‌های مجدد توسط دولت آمریکا نمایندگی و هرگونه تبادلات با ایران را قطع کرد.
در فاصله حدود ۸ ماه بعد از این تصمیم، بیماران پروانه‌ای از دسترسی به هرگونه دارو و پمادی برای التیام و بهبود زخم‌های وخیم و عمیق پوستی محروم شوند و به همین دلیل حدود ۲۰ نفر از این بیماران جان خود را از دست دادند و دیگر بیماران که زنده ماندند علاوه بر درد و رنج فراوان، آسیب‌های جسمی غیرقابل جبرانی را تحمل کنند.
در طول این مدت بیماران پروانه‌ای، سازمان مردم‌نهاد خانه ای‌بی و …، تلاش‌های زیادی برای تامین دارو‌ها و پماد‌های این بیماران انجام دادند، ولی همه این تلاش‌ها به دلیل عدم همکاری شرکت سوئدی – آمریکایی مونلیکه بی‌نتیجه ماند.
در ادامه عده‌ای از خانواده بیماران پروانه‌ای در نهاد‌های قانونی سوئد برای الزام این شرکت به رفع تحریم‌ها علیه آن‌ها اقدام کردند، ولی دولت سوئد برخلاف اصول مسلم انسانی از رسیدگی به شکایت آن‌ها خودداری کرد و با آمریکایی‌ها همراهی کرد.
در نهایت عده‌ای از این بیماران و خانواده آن‌ها که به‌شدت از تحریم‌های آمریکا دچار آسیب شده بودند، با طرح دعوای حقوقی در شعبه بین‌الملل دادگستری تهران درخواست دادخواهی کردند؛ دادگاه نیز به دلیل ماهیت انسانی پرونده و اینکه قربانیان همگی از کودکان و افراد بیمار بودند، با دقت و سرعت به درخواست آن‌ها رسیدگی کرد.
دادگاه در این دادنامه به مواردی از قبیل غیرقانونی و نامشروع بودن تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران، عدم مشروعیت تحریم اقلام بشر دوستانه ازجمله دارو، عدم مشروعیت تحریم‌ها نسبت به کودکان و دیگر اقشار آسیب‌پذیر، آثار زیان‌بار تحریم‌ها بر حقوق سلامت بیماران پروانه‌ای و بررسی تطبیقی حقوق سلامت در نظام‌های حقوقی و آثار تحریم‌های آمریکا بر حیات، سلامت و رفاه بیماران پروانه‌ای و خانواده آنان استناد کرده است.
جلسه رسیدگی علنی به شکایت ۲۹۵ نفر از بیماران پروانه‌ای از همه استان‌های کشور در ۱۲ آبان ۱۴۰۰ به ریاست قاضی پور مریدی در شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی تهران برگزار شد تا درباره خسارت ناشی از تحریم‌های دارویی و پیامد‌های آن در بحث اختلال دارویی و دسترسی بیماران پروانه‌ای بررسی شود؛ این جلسه دادگاه ادامه جلسه‌ای بود که به درخواست خانواده بیماران و خود آن‌ها به صورت غیرعلنی برگزار شده بود.
قاضی پورمریدی در جلسه دادگاه در آبان ۱۴۰۰ با بیان اینکه سازنده دارو‌هایی که درپی تحریم‌های آمریکا به بیماران پروانه‌ای نمی‌رسد، یک شرکت سوئدی است، گفت: درپی تحریم‌های جنایت‌کارانه دولت آمریکا، شرکت یادشده تصمیمی گرفت که باعث شد از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۸ حدود ۱۵ نفر از این افراد جان خودشان را از دست بدهند؛ خسارت‌هایی که به این افراد وارد شده است، خسارت‌های بدنی، فرصت از دست رفته مثل کار، ازدواج و … است که می‌تواند مورد دادخواهی قرار بگیرد.
یکی از ۲ وکیل پرونده شکایت ۲۹۵ نفر از شهروندان ایرانی مبتلا به بیماری پروانه‌ای، بیان کرد: به استناد بیش از ۵۰ معاهده و میثاق‌های بین‌المللی، تقاضای اخذ خسارت‌های مادی و معنوی ارائه شده و از دادگاه محترم تقاضا داریم تا این پرونده را از منظر حقوقی و خسارت‌های مادی و معنوی که به موکلان من وارد شده است و همچنین خسارت‌های تنبیهی مورد بررسی قرار دهد؛ این پرونده کاملا حقوقی است و اگر آمریکا جنگ می‌خواهند، این جنگ نیست و موکل‌های من کودک‌هایی هستند که درد‌های فراوانی تحمل می‌کنند؛ این رنج‌ها به‌واسطه نیامدن پانسمان‌ها به‌وجود آمده است و موکل‌های من دچار درد‌های فراوانی هستند.
- بیشتر بخوانید:
- تحریم پانسمان بیماران پروانه‌ای؛ واقعیت‌هایی که در رسانه‌های اصلی غرب سانسور می‌شود
- بیماران پروانه‌ای و تالاسمی؛ نخستین گروه متاثر از تحریم‌های آمریکا
- تحریم‌های آمریکا و کارشکنیهای سوئد مانع دسترسی کودکان «ای‌بی» به پانسمان
حجت الاسلام و المسلمین سیدحمیدرضا هاشمی گلپایگانی، مدیرعامل موسسه خانه ای‌بی نیز در این جلسه دادگاه با بیان اینکه، من خود نیز پدر یکی از بیماران ای‌بی هستم و درد و رنجی را که می‌کشند حس می‌کنم، گفت: بالغ بر ۸۰ کشور دنیا از پانسمان‌های ویژه استفاده می‌کنند و باید واردات داشته باشند، اما امروز به واسطه تحریم‌های آمریکا دیگر شاهد ورود این نوع پانسمان به کشورمان نیستیم؛ از سال ۲۰۱۸ زمانی که به دلایل تحریم این پانسمان‌ها به کشور وارد نشد، شاهد ۱۵ فوت بیماران ای‌بی بوده‌ایم.
وی تصریح کرد: این پانسمان نخستین نیاز بیماران است تا از درد و رنج فراوانشان کم شود؛ یک بیمار حق حیات دارد و فقط به علت اینکه پانسمان وجود ندارد دچار این همه رنج می‌شوند؛ دولت آمریکا که خود را مهد جهان می‌داند چرا همچین اقدامی انجام می‌دهد.
در ۲۱ تیر ۱۴۰۳ نیز شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی روابط بین‌الملل تهران، پس از برگزاری چندین جلسه رسیدگی، اخذ اسناد مربوط به تحریم بیماران پروانه‌ای و ارجاع به کارشناسان مختلف و تخصصی، اعلام کرد که تحریم‌های غیرقانونی را که منجر به جنایت و ایراد درد و رنج بی‌دلیل به این بیماران شده است، احراز کرده و رای به محکومیت ۶ میلیارد و ۷۸۵ میلیون دلاری دولت و مقام‌های آمریکایی به پرداخت خسارت مادی، معنوی و تنبیهی درحق خواهان‌های این پرونده می‌دهد.
براساس رای صادره توسط شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی روابط بین‌الملل مبلغ محکومیت دولت و مقام‌های آمریکا از حیث خسارت‌های مادی، معنوی و تنبیهی در این پرونده به شرح ذیل است:
۱. براساس رای صادره دادگاه از باب خسارت‌های مادی به ازای هر خواهان مبلغ ۵ میلیون دلار و مجموعا یک میلیارد و ۴۷۵ میلیون دلار حکم بر محکومیت خواندگان صادر شده است.
۲. از باب خسارت‌های معنوی وارده نیز با عنایت به استدلال‌ها و با لحاظ قانون اقدام متقابل به ازای هرخواهان ۸ میلیون دلار و مجموعا ۲ میلیارد و ۳۶۰ میلیون دلار حکم صادر شده است.
۳. همچنین از باب خسارت‌های تنبیهی نیز دادگاه با عنایت به ماده ۴ قانون صلاحیت محاکم دادگستری جمهوری اسلامی ایران حکم بر محکومیت خواندگان به پرداخت ۲ برابر خسارات مادی وارده به ازای هرخواهان ۱۰ میلیون دلار و مجموعا ۲ میلیارد و ۹۵۰ میلیون دلار صادر کرده است.
علاوه بر این پرونده، دادگاه حقوقی روابط بین‌الملل (شعبه ۵۵) تهران در ۱۶ اسفند ۱۴۰۲ براساس شکایت یادشده با پیگیری‌های حقوقی انجام گرفته توسط وکیل پرونده، دستور توقیف محموله نفتی آمریکایی کشتی ADVANTAGE SWEET در خلیج فارس را صادر و اعلام کرد که محموله این کشتی توقیف شد و متعاقبا دستور‌های لازم در جهت تخلیه محموله نفتی صادر خواهد شد.
ارزش این محموله نفتی بیش از ۵۰ میلیون دلار برآورد شده است.
هاشمی گلپایگانی در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان درباره صدور دستور توقیف محموله نفتی آمریکایی در خلیج فارس، اظهار کرد: نهایتا محموله نفت کشتی آمریکایی توقیف شده با حکم دادگاه و با درخواست ما بابت بخشی از خسارت تنبیهی و خسارت‌های وارد شده به بیماران پروانه‌ای ناشی از تحریم‌ها به نفع بیماران ای‌بی توقیف شد؛ با استقلال خوب قضات و همکاری قوه قضاییه این محموله توقیف شد و امیدواریم که مراحل بعدی آن در دستگاه‌های دیگر به‌خوبی طی شود؛ این حرکت قوه قضاییه که برای نخستین بار انجام شده، گام بسیار بزرگی است.
انتهای پیام/
Tuesday, 19 August , 2025