در حالی که حقوق بشر از طریق اقدام‌ها و رویکردهای کشورهای غربی و استانداردهای دوگانه آن‌ها در مسیر سیاسی شدن پیش می‌رود، جامعه بین‌المللی بیش از گذشته بر ضرورت پایان این روند تاکید دارد.

خبرگزاری میزان –

حقوق بشر به‌عنوان اصول بنیادینی که از کرامت، آزادی و برابری انسان محافظت می‌کند، به‌طور جهانی پذیرفته شده است.

به گزارش مدرن دیپلماسی، حقوق بشر در فرهنگ‌ها، نظام‌های سیاسی و زمینه‌های تاریخی متفاوت با تفسیر‌ها و تعبیر‌های مختلفی مواجه است؛ یکی از نگرانی‌های روزافزون در جامعه بین‌المللی، سیاسی کردن حقوق بشر به‌ویژه ازسوی قدرت‌های غربی است که به‌طور گزینشی از دستورکار حقوق بشر برای هدف قرار دادن رقبای سیاسی استفاده می‌کنند و در عین حال نقض‌های کشور‌های متحد را نادیده می‌گیرند یا کم اهمیت جلوه می‌دهند.

این عمل نه‌تنها اعتبار حمایت از حقوق بشر را تضعیف می‌کند، بلکه شکاف‌های جهانی را تشدید کرده و بی‌اعتمادی را در میان ملت‌ها دامن می‌زند.

غرب در مسیر سیاسی کردن هرچه بیشتر حقوق بشر

غرب به هدایت کشور‌هایی مانند آمریکا خود را به‌عنوان حافظ حقوق بشر جهانی معرفی می‌کند و از طریق سازوکار‌هایی مانند گزارش‌های سالانه حقوق بشر، به‌طور مرتب از برخی کشور‌ها انتقاد و آن‌ها را ناقض آزادی‌های اساسی معرفی می‌کند؛ با وجود این، تناقض‌های آشکار یک استاندارد دوگانه نگران‌کننده را نشان می‌دهد.

برای مثال، رفتار مستمر رژیم صهیونیستی با فلسطینی‌ها، ازجمله اشغال غیرقانونی سرزمین‌ها، جابجایی غیرنظامیان و محدودیت‌های حقوق اولیه، … به‌طور گسترده ازسوی سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل و عفو بین‌الملل مستند شده‌اند؛ با وجود این، قدرت‌های غربی، به‌ویژه آمریکا، همچنان با وتو کردن قطعنامه‌ها در سازمان ملل و ارائه حمایت‌های نظامی و مالی تزلزل‌ناپذیر، از این رژیم در برابر پاسخگویی محافظت می‌کنند.

این اقدام‌های گزینشی، اقتدار اخلاقی کشور‌های غربی را در حمایت از حقوق بشر از بین می‌برد و صداقت و نیت‌های آن‌ها را مورد تردید قرار می‌دهد.

رویکرد اسلامی به حقوق بشر

جهان‌بینی اسلامی چارچوبی جامع و متعادل برای حقوق بشر ارائه می‌دهد که ریشه در هدایت الهی دارد؛ برخلاف مدل غربی سکولار و فردمحور، رویکرد اسلامی ابعاد معنوی، اخلاقی و اجتماعی را ادغام می‌کند و تضمین می‌کند که حقوق فردی با رفاه جمعی تعارض ندارد.

اسلام بر حرمت زندگی، عدالت، برابری و حفظ کرامت انسانی تاکید دارد؛ این اصول در قرآن و سنت آمده و اساس حکومت و فقه اسلامی را تشکیل می‌دهد؛ به‌عنوان مثال، حقوق زندگی، مالکیت و آزادی مذهب مصون از تعرض هستند، در حالی که وظایف اجتماعی تضمین می‌کند که این حقوق به‌طور عادلانه رعایت می‌شود.

نکته مهم این است که الگوی اسلامی زمینه تنوع فرهنگی و اجتماعی را نیز در نظر می‌گیرد؛ این کشور تحمیل یک استاندارد واحد و جهانی را رد می‌کند و در عوض از احترام متقابل و درک متقابل بین ملت‌ها حمایت می‌کند.

  • بیشتر بخوانید:
  • رویکرد سیاسی شورای حقوق بشر
  • حقوق بشر اسلامی؛ جایگزینی برای نسخه شکست‌خورده غربی

استاندارد‌های دوگانه در ادعای حمایت از حقوق بشر

کاربرد گزینشی اصول حقوق بشر ازسوی کشور‌های غربی اغلب کشور‌هایی را هدف قرار می‌دهد که در برابر برنامه‌های ژئوپلیتیکی آن‌ها مقاومت می‌کنند؛ این رویکرد جهانی بودن و بی‌طرفی حمایت از حقوق بشر را تضعیف می‌کند.

اتخاذ و اجرای این استاندارد‌های دوگانه این تصور را تقویت می‌کند که حقوق بشر کمتر برای حفظ کرامت انسانی و بیشتر در جهت پیشبرد منافع استراتژیک است.

فراخوانی برای استاندارد‌های گسترده حقوق بشر

برای پرداختن به این چالش‌ها، حرکت به سمت رویکردی فراگیرتر و کثرت‌گرایانه‌تر به حقوق بشر بسیار مهم است؛ این امر مستلزم به رسمیت شناختن مشروعیت نظام‌های متنوع فرهنگی، مذهبی و سیاسی در شکل دادن به چارچوب‌های حقوق بشر است؛ مراحل زیر ضروری است:

ترویج گفت‌وگو: تشویق گفت‌وگو‌ها بین کشور‌ها برای ایجاد استاندارد‌های مبتنی بر اجماع که به تنوع فرهنگی و تاریخی احترام می‌گذارد.

رد استاندارد‌های دوگانه: تضمین نظارت و پاسخگویی برابر برای همه کشورها، صرف‌نظر از همسویی‌های ژئوپلیتیکی آن‌ها.

تمرکز بر توسعه: به رسمیت شناختن پیشرفت اجتماعی-اقتصادی به‌عنوان سنگ بنای کرامت انسانی و اولویت دادن به همکاری جهانی برای رفع نابرابری.

حقوق بشر یک آرمان جهانی است، اما اجرای آن باید به تنوع جوامع بشری احترام بگذارد؛ سیاسی کردن این موضوع ازسوی غرب، که با معیار‌های دوگانه و انتقاد گزینشی مشخص شده است، یکپارچگی حمایت جهانی را تضعیف می‌کند.

جامعه جهانی باید رویکردی متعادل‌تر و فراگیرتر اتخاذ کند و تضمین کند که حقوق بشر به جای ابزاری برای تفرقه، پلی برای همکاری است؛ تنها با رد سیاست‌زدگی و پذیرش تنوع می‌توان جوهر واقعی حقوق بشر را برای همه حفظ کرد.

انتهای پیام/